Işık Dosyası -4-

IŞIK KAYNAKLARI

Kendiliğinden ışık yayan cimlere ışık kaynağı adı verilir. Işık yaymayan cisimler ise ışık kaynağından gelen ışınları yansıtır. Isıtılan bir cisim de ışık kaynağı haline gelir. Işık kaynakları doğal ve yapay ışık kaynakları olarak ikiye ayrılır.

DOĞAL IŞIK KAYNAKLARI

Doğal ışık kaynağı olarak güneş direkt olarak ışık yayan tek doğal kaynaktır. Güneş içindeki atom parçaları enerjiye dönüştükçe, bu enerjinin bir kısmı ışık olarak yayılır.

Gökyüzü güneşin ışınlarını yansıtır. Bulutsuz bir günde güneş ve gökyüzü birbirinden bağımsızdır.Bulutlu bir günde ise birleşir, tek bir kaynak olurlar. Güneşten direkt olarak gelen, atmosferden, aydan dünya üzerine yansıyan ışık doğal ışık kaynağı olarak kabul edilir. 

 YAPAY IŞIK KAYNAKLARI

Başlangıçta fotoğrafçılkta ve sinemada filmler ana ışık kaynağı olarak gün ışığından yararlanılarak pozlandırılıyordu. Stüdyolar açık hava stüdyolarıydı ya da cam tavanlıydı. Yapılabilen tek müdahele dev muslin(sık dokunmuş, parlak, ince, yumuşak bir tür kumaş) perdelerle ışığı yumuşatmaktı. Daha sonraları kullanılmaya başlanan ark lambalarının ışığı ise denetlenemiyordu. Fotoğraf ve sinema sanatı teknolojiye bağlı gelişti; filmler ışığa daha duyarlı hale geldi,  yapay ışık kaynakları ve ışık aksesuvarları çeşitlenerek ışık daha fazla denetlenebilir, yönlendirilebilir hale geldi.

Katı, sıvı yakıtlar yakan veya elektrik enerjisini ışık enerjisine dönüştüren kaynaklar yapay ışık kaynaklarıdır. Buharlı, civalı ark lambaları, floresan, flaşlar vb…

Isı üretmeden oluşturulan ışık “soğuk ışık” olarak adlandırılır. Deşarj lambaları, flaş tüpleri, floresan lambalar, neon, sodyum, civa buharlı lambalar, vb…

Yapay ışık kaynaklarına örnek olarak gün ışığı projektörleri (daylight p.), camlı projektörler (frensel),camsız projektörler ( quartz), par projektörler, kanal projektörler, takip spotları, efekt spotlar, akülü setler, led sistemleri, balon ışık, fon spotlar vb. gibi akkor filamanlı lambalar, mum, gaz lambası, gemici feneri vb. örneklerini sayabiliriz.  

*Quartz lambalar aktüel malzemelerdir ve stüdyo tipi frensel lambalara oranla daha hafif ve pratiktirler. Dış çekimlerde daha çok tercih edilirler. Açık ağız (open face) diye de adlandırılan bu kaynaklar Frensel spotlardaki gibi önlerinde cam(mercek) olmadığından, odaklama yapamaz ve daha yaygın ışık verirler. Önlerine kepenk (barndoor) ve filtre takılabilir. Işığı toplama(spot konumu) ve dağıtmaya, yaygın ışık vermeye (flood konumu) yarayan bir düzeneğe sahiptirler .(2kw, 1kw, 650w). Güçlerine göre farlklı adlar alırlar; 1kw’lık redhead (kımızı kafa), 2kw’lik blonde gibi…

*Floresan ışık kaynakları soğuk ışık tabir edilen ve geniş bir sahayı aydınlatabilecek, ön dolgu ışığı yapacak ışık verirler. Akkor Flamanlı(sıcak ışık)oranla daha soft ışık verirler. Televizyon anons ve haber stüdyolarında harcadıkları gücün düşük olması, gölgesiz soft ışık vermesi ve u.p.s’e bağlı çalışmasından dolayı tercih edilirler. Ancak ışık ve renk doygunluğu akkor filamanlı lambalarınki gibi değildir. Dijital fotoğrafçılıkta da kullanılır.  Toplaması, taşıması kolay ve hafiftirler. Normalden yüksek frekans kullanan balastlarıyla sessiz ve kırpışmasız çalışır. Efekt fonlarını önden ve arkadan aydınlatmak için çeşitli modelleri   ve değişik renklerde tüpleri mevcuttur. 

 *Tungsten Fresnel’lerin iki tipi vardır; büyük stüdyo tipi ve  küçük, hafif Baby tipi. Baby tipi açık mekanlarda çalışmaya daha uygundur. Tungsten Fresnel’lerin  20 kw lıkları en büyükleridir. 10kw lıkları üç farklı çapta( 35, 50, ve 60cm) frensel mercek kullanır. Elde edilen ışık parlak, keskin, sert ama sarmalayıcı özelliği olan bir ışıktır. Kaynağa yakın konular üzerinde yumuşak etkisi vardır.Genel amaçlı dolgu ışığı olarak kullanılan 5kw lik baby tipine “sanior”, arka ışık, hale ışığı, gizli ışık kaynağı  2kw lıklarına “junior” adı verilir. 1kw lık baby küçük merceğiyle kullanımı çok yaygındır. Vurgu yapmak, küçük arka ışık gibi çok amaçlı kullanılır. Tweenie/pepper, inkie/pepper’lar ise daha lokal aydınlatmalarda tercih edilir(400w-250w). Bir gölgeyi hafifçe yumuşatmak, küçük ışık lekeleri yaratmak gibi amaçlarla kullanılır.

Dedolight’lar küçük, düşük wattlı ama noktasal odaklama yapabilecek farklı mercek ve aksesuvarlarıyla detay çekimlerinde, fotoğraf stüdyolarında still-life ve ürün çekimlerinde tercih edilir. 

*Par (parabolik)lambalarda bu ad yansıtıcının parabolik şeklinden gelir. Lambanın önünde ışığı toplayan ve dağıtan bir mercek vardır. Par lambaların ışığı dar bir alanı aydınlatır.Tungsten parlarda sabit merceğe HMI parlarında değişebilir özellik kazandırılmıştır Ampul gruplar halinde üretilen par grupları dağınık, orta dağınık, spot ve çok dar spot türleri olarak ampul grupları olarak üretilir. Değişik sayıda ampulden oluşan  ve ampulleri birbirinden bağımsız hareket eden modelleri mevcuttur. HMI parlar2,5kw, 1,2kw ve 575w olarak üretilir. Yansıtma ışık sağlamak, demet ışık etkisi elde etmek için tercih edilir.