domates, biber, patlıcan

Ancak mevsiminde yediğimiz, sebze, meyve, balığın lezzeti tam olur...et bile hayvanın kuru ot, yeşil ot yemesine bağlı  lezzet değişikliğine uğrar...balıklar için de genelleme yapabiliriz; bu aylar en güzel aylar...sonra daha fazla yağlanmaya başlıyorlar! Halkımızın en çok tükettiği  domates, biber, patlıcan gibi sebzeler tarladan çok seralardan çıkıyor...Çanakkale domatesinin mevsimi neredeyse ağustos ayında oluyor, bu aradakiler hep seradan...Turfanda sebze ve meyveler her zaman el yakar ama yine de tüketiriz...Mevsimi dışında bir çok şeyi bulabiliyoruz...bu da olur olmadık zamanda-aş erme gibi- insanın canının çekmesine bir vesile oluyor...Mahallede bu üçlünün biber ve patlıcan kısmı her daim kızartıldığı için o cezbedici koku havadan eksik olmuyor...sonra iş domatese geliyor...sarımsaklı domates sosu kızartmanın üzerinde yerini buluyor...yoğurt ise bu lezzet birleşimini tamamlayan son kalem... Turfanda  mevsimin başında ilk yetişen (meyve, sebze). 2. mec. Yeni, ilk kez ortaya çıkan anlamında kullanılan bir kelime. Ama biz genel olarak "mevsimi dışında"gibi kullanıyoruz...Bu kelimenin çıkış hikayesine gelince şöyle oluyor:

Tarihin en eski uygarlıklarına ev sahipliği yapan Sincan'ın "Turpan" bölgesinde 2 bin yıl önce yaşayanlar kıtlıktan ölmemenin yollarını ararlar. Bakarlar ki bölgeyi çevreleyen Tian Şen Dağları'nın karları havalar ısınınca eriyor, suları önce bir alanda toplarlar. Ardından da toprağın eğimli olmasından faydalanarak kanallar kazmaya başlarlar. Kimi yerde kanalların derinliği 80 metreyi bulur. Dikey akan suların, açtıkları yatay kanallarla yerleşim yerlerine doğru akmasını sağlarlar. Sonunda sular düz alana kada gelir ve ektikleri besinler de yeşermeye başlar. Böylelikle çölün ortasında yaşam başlar. 2 bin yıl önce mühendislik biliminin belki de ilk temellerini atan yöre halkı, hiçbir teknolojik alet olmadan 172 bin 367 dikey kuyu, toplamda 5 bin 272 kilometre uzunluğunda yer altı kanalı açar. Binlerce yıl kullanılan toplam bin 784 kanaldan bugüne 404'ü Turpan'da olmak üsere 614 kanal kalmış. Sincan bölgesi İpek Yolu'nun da üzerinde. Bir dönem "Turfan" da denilen Turpan kentinde yetişen ürünlerin bu hat üzerinden Anadolu'ya getiriliyormuş!..sonuçta Türkçe'ye "turfanda" olarak yerleşen kelimenin kökeni de, binlerce kilometre uzaktaki Gobi Çölü'nün ortasında bulunan bu vahaya dayanıyor. (sabah.com.tr)

Havalar yavaş yavaş değişecek...dünyanın dengesi kalmadığına göre belkide çok hızlı yaşanacak bu değişim...ve bizim muhteşem üçlünün fiyatları da mevsimle değişecek(şimdiden diş göstermeye başladılar) Barış Manço'nun şarkısında dolaşan sokaklardaki satıcıların seslenişleri, pazardaki tezgahların görüntüsü değişecek! Olayı fazla dramatize etmeyeyim!Kış sebze ve meyveleri, yeni kışlık lezzetler gidenlerin yerini dolduracak üzülmeyelim...Her ne olursa olsun ağız tadınız ve keyfiniz bozulmasın!

Domates Biber Patlıcan

Domates biber patlıcan domates biber patlıcan
Bir anda bütün dünyam karardı bu sesle sokaklar yankılandı
Domates biber patlıcan

Keşke hislerimi sana açıkça anlatabilseydim
Sana deli gibi aşık olduğumu söyleyebilseydim
Göz göze geldiğimiz o anda
Sanki dilim tutuldu bir anda konuşamadım karşında

Oysa bütün cesaretimi toplayıp sana gelmiştim
Senin için çarpan şu kalbi gör istemiştim
Tam elini tutmak üzereyken aşkımı itiraf edecekken
Sokaktan gelen o sesle yıkıldı dünyam

Domates biber patlıcan domates biber patlıcan
Bir anda bütün dünyam karardı bu sesle sokaklar yankılandı
Domates biber patlıcan

Şimdi benden çok uzaklardasın biliyorum
Belki bir gün dönersin diye dualar ediyorum
Seni bir daha görsem yeter inan ki bu bir ömre bedel
Yeter ki bitmesin bu rüyam

Nereye gitsem ne yana baksam hep seni görüyorum
Biliyorum artık çok geç ama yine de bekliyorum
Her şey boş geliyor bana sarılacağım sımsıkı sana
Yeter ki yıkılmasın bir daha dünyam

Domates biber patlıcan domates biber patlıcan
Bir anda bütün dünyam karardı bu sesle sokaklar yankılandı
Domates biber patlıcan

Barış Manço

Fotoğraf:Cüneyt Gök-2012