25 Aralık 2011 Pazar

Victoria Dönemi-2- Britanya Atmosferi ve Sinema





Victoria Döneminin Londra'sı ve Londra'nın Doğu yakası, dar, puslu-sisli, karanlık ve kasvetli sokakları ile yoksulluğu ve sefilliği yansıtır. Bir çok insanın çekindiği bu sokakların derinlerinde fuhuş-frengi ve afyon batakhaneleri vardır, diğer tarafında ise pislik ve sefalet; "EAST END"...Bu gizemli bir atmosfer yaratmaya yeter de artar bile...bir de gotik mimari işin içine girince hepimizin ilgisini çeken filmlere malzeme sağlanmış oluyor. Sherlock Holmes ile yeniden gündeme gelen bu Britanya atmosferi aslında Sinemanın ya da Hollywood'un fantastik filmler için seçtiği mekanların başında geliyor. Bu atmosfer içinden çıkan gizemli, esrarengiz ve hayal gücümüzü zorlayan karakterler ve hikayelerde o dönemdeki edebi yazımların payı olduğu da su götürmez bir gerçek. O dönemde bu baskıcı ortamın yarattığı gerilime yine aynı toplumun içinden çıkan edebi eserlerin  karşı koyduğundan söz etmiştik; Arthur Conan Doyle’un “Sherlock Holmes” hikâyelerini, Agatha Christie’nin “Hercule Poirot” maceraları,  İngiliz edebiyatının ilk fantastik kurguları, Lewis Caroll / Charles Lutwidge Dodgson’un “Alice Harikalar Diyarında”  ve Robert Louis Stevenson’un “Dr. Jekyll ve Mr. Hyde” romanları... Fransız yazar Jules Verne ile edebiyat dünyasında yepyeni bir çığır açan ilk bilimkurgu denemeleri, yüz yıl öncesinin insanlarını büyüleyen fikirleri bilimkurgu sinemasına, adını buhar teknolojisinden alan Steampunk türüne  ilham verecektir...Bu türün kökleri gotik roman, bilimsel romans ve sömürgecilik dönemindeki keşif –serüven öykülerine uzanır. Dönemin yazarlarından Jules Verne, H.G. Wells, Mary Shelly, Edgar Alan Poe, Sir Arthur Conan Doyle, Robert Louis Stevenson’un bu türe etkisi büyüktür... İngiliz yazar H.G. Wells’in 1895’ tekaleme aldığı “Zaman Makinesi” ve “Görünmez Adam “1897 ... Yıllar sonra yine Victoria döneminde doğan Aldous Huxley ise “Cesur Yeni Dünya” ile bu akım farklı bir boyuta taşınır.

Klasik İngiliz edebiyatında ise, Jane Austen’ın ardından hayata daha farklı, gerçekçi bir bakışıyla sıradan insanların yaşamını işleyen güçlü bir kalem Victoria dönemine damgasını vuracaktır. Charles Dickens.... bir çok eserden sonra sıra  iğrenç bir hapishaneyi andıran bir fabrikada çalıştığı yıllardan esinlendiği ve o dönemi tam anlamıyla gözler önüne seren bir klasiğine David Copperfield’e gelir (1849-1850).   Daha sonra “Bleak House” -“Kasvetli Ev” (1852–1853), “Hard Times”/ “Zor Yıllar” izler. "Little Dorrit" (1855–1857) ve “A Tale Of Two Cities”/“ İki Şehrin Hikâyesi” (1858–1859) ni yazar. 

Sinema roman uyarlamalarına sarılmaya devam ediyor... Bazen de içinde gerçek olayların da bulunduğu uyarlamalar daha da etkili oluyor. "From The Hell"-Cennetten Gelen filmi de tam böyle bir örnek. Karın Deşen Jack'ın hikayesine ışık tutan filmde katilin izini üren  Scotland Yard müfettişi Abberline. Katil kurban olarak fahişeleri seçmektedir Mary de İrlanda da yeni bir hayata başlama hayalleri içinde bir fahişe...farklı yan olaylar, kafa karıştıran mason ilişkileri, Kralice Victoria'nın tutumu derken film uzayıp gidiyor. Sonunda ölüm bir kurtuluş haline geliyor Mary için....2001 yapımı filmde, Johny Deep Dedektif Fred Abberline rolünde...Albert Hughes ve Allen Hughes filmin yönetmenliğini yapmış.
Miss Potter : Ünlü çocuk kitapları yazarı Beatrix Potter’in gerçek yaşam öyküsünü anlatan filmde, Potter’in romantizm ve sevgiyi arayışı, baskıcı annesine, Victoria dönemi İngiltere’sinde şovenist baskılarına karşı verdiği kişisel bağımsızlık mücadelesi yansıtılıyor. 2006 yapımı filmin yönetmeni Chris Noonan, oyuncular: Renee Zellweger, Ewan Mc Gregor.....Potter yazdığı 23 kitapta; Tavşan Peter Rabbit ve  bir çok hayvan karakterine hayat vermiş...
Sherlock Holmes 1-2
Yönetmen: Guy Ritchie
Oyn: Robert Downey Jr., Jude Law
Tür: Aksiyon / Macera.
İlk filmde (2009) Dünyayı ele geçirmeye çalışan bir grubun peşinde heyecan dolu bir maceraya; eşsiz zekası kadar gözüpekliği ile dalan Sherlock Holmes’e, en az Holmes kadar gizli işlere ve maceraya düşkün yardımcısı Dr. John Watson eşlik ediyor.
İlk filmde  gizemli yeni düşman Blackwood ‘a ikinci filmde ise, Suçun Napolyon’u olarak adlandırdığı, entellektüel anlamda da en büyük rakibi olan Profesör Morirty’ye karşı soluksuz bir mücadeleye giriyor. A Game Of Shadows/Gölge oyunları (2011) bizi Londra’dan nın dışına, Fransa, Almanya ve son olarak da İsviçre’ye kadar götürüyor..
The Wolfman Filminde ise yine dedektif Abberline işbaşında...Filmde Benicio Del Toro, Anthony Hopkins baş rollerde... Yönetmen: Joe Johnton(2010). Bir yazar olan Lawrence, sessiz sakin Victoria dönemi kasabası Blackmoor ’u terk ettikten sonra kendisini toplayıp annesinin kaybını unutmak için uzun yıllar ortalıkta görünmez. Ta ki kardeşinin nişanlısı, kaybettiği aşkını bulmak için yardım edene kadar... Geri döndüğü kasabada bilmeyen bir “kana susamış kasaba halkını tek tek öldürmektedir.Abberline adlı bir Scotland Yard müfettişi  kasabaya gelir...
The Prestige Filminde, birlikte çalışan iki sihirbazın aralarının bozulması sonucu birbirlerine rakip olması anlatılıyor.. Birbirlerinin geçmek ve deşifre etmek için yapmadıkları numara kalmaz. Entrikalar ve gizem ve hırs...yeni bir gösteri yapabilmek için sihirbazlardan birisi Victoria Dönemi’nin en ünlü ve gizemli bilim adamı Nikola Tesla’ya başvurur.Cristhian Bale, Huge Jackman'ın oyunculuğunda yönetmen Christopher Nolan...
Lanetli Miras : Luisa Lorente, Victoria döneminde Valdemar’a ait bir binaya sahip olmak isteyen, bina vergilendirilmelerinde çalışan bir uzmandır. Luisa, birdenbire ortadan kaybolur. Luisa’nın çalıştığı şirketin başkanı olan Maximilian, Luisa’yı bulmak için Nicholas Tramel isimli bir dedektif ile anlaşır. Aslında bilmedikleri bir şey vardır: İlk kaybolan Luisa değildir.
Yönetmen : José Luís Alemán(2010 İspanya)


Tim Burton, Mike Johnson’la birlikte yönettiği film-; Amerikan gotiği ve Victoria Britanya'sından ilham alan Tim Burton stop motion’u- (kilden kahramanlar) “Corpse Bride”/”Ölü Gelin”in mekânı da yine 19. yüzyıl Britanya'sı ve  yine aynı dönemin kasvetinden besleniyor. Aileleri iyi niyetli Victoria ile özgüven problemleri olan saf Victor’un evlenmelerine karar verir. Victor  utangaçlığı yüzünden bir türlü toparlanamadığı evlilik yemini konuşmasını ormanda yaparken provada yüzüğü ‘gelinin parmağı’ niyetine yerdeki ağaç dalına asar. Ağaç dalı birden hareketlenir ve yeraltından bir ceset belirir; gelinliğiyle gömülmüş ölü bir gelindir bu...Yeraltı dünyasına adım atan Victor  kurtulmanın yollarını aramaya çalışırken gelin  aşık olduğuVictor’un kendisini sevmesini  sabırla beklemektedir.
Diğer filmi Victoria dönemindeki karamsar, yozlaşmış ürkütücü  atmosferini başarılı biçimde yansıttığı, dönemin Londra’sını eleşirel bir gözle -sosyal sınıflar arasındaki fark ve adalet sisteminin yetersizliğini- aktardığı bir şehir efsanesi olan, Fleet sokağının şeytani berberi;  intikam için sürgünden geri dönen “Sweeney Todd” ... 
"Sleepy Hallow"(1999)Tim Burton: Sihirle bilimin çatıştığı 19. yüzyıl eşiğinde tamamen rasyonalist bir kahraman, kendini tamamen doğaüstü bir vakanın ortasında bulur…New England'ın Sleepy Hallow isimli küçük bir köyünde seri cinayetler işlenmektedir. Köy halkı arasındaki efsaneye göre cinayetler geceleri ortaya çıkan, başsız bir siyah atlı tarafından işlenmektedir. Ichabod Crane bu cinayetlerin üstündeki esrar perdesini kaldırmak üzere köye gitmekle görevlendirilir. Mantıklı ve bilimsel bir düşünce yapısına sahip olan Ichabond Crane başta batıl inanç olarak düşündüğü bu efsaneyi araştırırken kendi içinde de çelişkilerle karşılacaktır.



Disney stüdyolarında gerçekleştirilen iki  Jules Verne uyarlaması:  “Journey to the Center of the Earth”/”Dünyanın Merkezine Seyahat” (Henry Levin) ve “Around the World in 80 Days”/”80 Günde Devrialem” (Michael Anderson), i de unutmayalım.Victoria dönemi Britanya'sının fantastik örneklerinden Katsuhiro Otomo’nun  Steamboy’u da bir anime olarak listede yerini alıyor.  ( bu arada Victoria döneminde geçen Steampunk türü filmlere  Victorian Steampunk deniyor)
Victoria dönemini konu  edinen, Alan Moore'un çizgi romanı dönemin belli başlı fantastik kahramanlarını biraraya getiriyor “The League of Extraordinary Gentlemen”/”Muhteşem Kahramanlar”, (Stephen Norrington)  Maceraperest Alain Quattermain'in (Sean Connery) Fantom'la mücadele etmek için toparladığı kadro: dişi vampir Mina Harker, Kaptan Nemo, Görünmez Adam, Tom Sawyer, Dorian Gray ve Dr. Jekyll Mr. Hyde'dan oluşuyor. Charli’nin Çikolata Fabrikasın’da, Narnia Günlükleri ve Harry Potter serilerinde ister Victoria döneminde, ister yakın dönemlerde Britanya’nın atmosferini solumaya devam ediyoruz....

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder