Dorathea Lange- “Göçmen Anne”

Dorathea Lange,’in fotoğrafları mekanı ve zamanı hissettirir. Çekim anında müdalelerden kaçınmış, konuyu çevreleyen unsurları da görüntülemeye çalışmıştır… ne çekerse çeksin geçmiş ya da günümüzle kurduğu ilişkiyi göstermek istemiştir… ama bir fotoğrafı var ki;  Lange, o fotoğrafın çekim anında bir müdahelesi olduğunu itiraf etmiş… ilerleyen satırlarda hikayesini paylaşacağım…

FSA ile birlikte girdiği çalışma sırasında “Büyük Bunalımın” insanlar üzerinde oluşturduğu trajik tabloyu etkileyici biçimde gösteren Lange’ın fotoğrafları, belgesel fotoğrafçılığın gelişmesinde önemli katkılarda bulunmuştur.Sokaklarda, evsiz, işsiz insanların, kırsal yaşamın zorluklarının yanı sıra şehirli yaşamı da fotoğraflamıştır.  

“Göçmen Anne” fotoğrafının sahip olduğu ikonografik değerler başka amaçlara hizmet yönünde kullanılmasını sağlamıştır. İspanyol iç savaşının dehşetini anlatmak üzere 1964 yılında Güney Amerika’da “İspanyol Anne” adıyla litografik( taşbaskı) olarak, biraz değiştirilmiş bir illüstrasyonu, ezilen halkların bir amblemi olarak kullanıldı…

1973 yılında “Black Panters”(ABD’de siyahların haklarını savunan devrimci parti) örgütü fotoğrafı anne ve çocuklar siyahi olarak yayınladı…

1983’te New York Times fotoğrafa konu olan Florence Thompson’la ilgili haberinde, hasta olan kadınının hastahane bakım masrafları ve ailesi için yardım isteklerini dile getirdi. Açılan fonda 25.000 dolar toplanmıştı ama anne kanser ve kalp rahatsızlığı sonucu ölmüştü… O zaman yardım kuruluşlarını harekete geçiren fotoğraf, nerdeyse yarım yüzyıl sonra yine aynı amaca hizmet ediyordu…

Florence Owens Thompson, göçmen tarım işçisi olarak farklı yerlerde çalıştıktan sonra bezelye toplayıcıları kampı; Kaliforia  yakınlarında Nipomo Mesa’da Lange’in objektifinin karşısında bulmuş kendisini… o gün Lange, altı kare fotoğraf çekmiş; aç ve ümitsiz anneyi görmüş ve yaklaşmış… kendisine hiçbir şey sormamış Florence … Lange’de ona soru sormamış ama  kadın 32 yaşında olduğunu söylemiş… etraftaki tarlalardan topladıkları donmuş sebzeler ve  çocukların vurduğu kuşlarla besleniyorlarmış… hatta az önce yiyecek alabilmek için arabanın lastiklerini satmak zorunda kaldığını anlatmış Lange’e…

7 çocuklu dul kadın bu fotoğrafın çekilmesinden sonra yeniden evlenmiş ve üç çocuğu daha olmuş!

Lange’ın çektiği fotoğrafların kendisine yardımcı olabileceğini düşündüğü için onu engellemeyip aksine yardımcı olmuş…

Yüzü genç yaşına rağmen kırıklarla dolu bu yorgun kadının uzaklara dalmış bakışları ve ona sığınan çocukları ve kucağındaki bebeğiyle bu fotoğraf sosyal belgesel alanında bir ikon haline gelmiştir…

Lange, fotoğraf çekmek için harekete geçtiği o gün çocuklar gülümsüyormuş… Bu yüzden gülerlerken çekmek istememiş ve ayakta duran iki çocuktan yüzlerini arkaya çevirmesini istemiş; böylelikle umutsuz ruh hallerini daha etkileyici bir biçimde yansıtabilecek iken çocuklar bu kez çocuklar korkup çekinerek annelerine sarılmışlar…

Florence Owens  Thompson,  ölmeden önce 1979 yılındaki, NBC’nin bir röportajında… Bob Dotson daha sonra “Amerikan Hikayesi” adlı kitabında da bu konuya yer vermiş…